Văn hóa tìm việc làm ở Nhật vô cùng độc đáo và khác biệt so với các nước khác trên thế giới. Tìm việc làm ở Nhật, hay còn gọi là shuukatsu (就活) ở Nhật đặc trưng bởi quá trình tuyển dụng dành cho nhân sự là sinh viên mới tốt nghiệp với lịch tuyển dụng cố định hàng năm và tuyển dụng dựa trên tiềm năng của ứng viên. Sau khi trải qua các kỳ thi tuyển dụng họ sẽ bắt đầu làm việc vào tháng 4 năm sau. Là du học sinh ở Nhật, việc hiểu và thích nghi với văn hóa tìm việc làm ở Nhật rất quan trọng để giúp bạn thành công trong hành trình tìm kiếm công việc phù hợp cho mình.
Văn hóa tìm việc làm ở Nhật vô cùng độc đáo và khác biệt so với các nước khác trên thế giới. Tìm việc làm ở Nhật, hay còn gọi là shuukatsu (就活) ở Nhật đặc trưng bởi quá trình tuyển dụng dành cho nhân sự là sinh viên mới tốt nghiệp với lịch tuyển dụng cố định hàng năm và tuyển dụng dựa trên tiềm năng của ứng viên. Sau khi trải qua các kỳ thi tuyển dụng họ sẽ bắt đầu làm việc vào tháng 4 năm sau. Là du học sinh ở Nhật, việc hiểu và thích nghi với văn hóa tìm việc làm ở Nhật rất quan trọng để giúp bạn thành công trong hành trình tìm kiếm công việc phù hợp cho mình.
Ở đây chúng ta sẽ nói về “mùa tìm việc” hay còn gọi với cái tên khác là “mùa săn job”. Lịch trình tuyển dụng hàng năm tại Nhật Bản khá cố định và được nhiều công ty tuân thủ. Đối với sinh viên năm cuối, mùa tìm việc làm ở Nhật thường bắt đầu từ tháng 3 năm học trước năm tốt nghiệp.
Sinh viên đại học: bắt đầu tìm việc làm ở Nhật từ năm thứ 3
Cấp học thạc sĩ: bắt đầu tìm việc làm ở Nhật từ năm thứ 1
Cấp học tiến sĩ: bắt đầu tìm việc làm ở Nhật từ năm thứ 2
Nếu quá trình tìm việc làm ở Nhật diễn ra thuận lợi, sinh viên sẽ nhận được lời mời làm việc sơ bộ từ khoảng tháng 7-9, sau đó tham gia quá trình đào tạo cho ứng viên và nhận lời mời làm việc chính thức từ tháng 10-11. Người được tuyển dụng sẽ bắt đầu làm việc chính thức tại công ty vào tháng 4 năm sau.
Hầu hết những công ty Nhật Bản đều tuân theo năm tài chính từ ngày 1/4 năm trước đến ngày 31/3 năm sau. Đây chính là lý do tại sao những nhân viên mới được nhận vào làm việc tại công ty từ tháng 4, mặc dù họ đã được xác nhận làm việc từ năm trước. Một lý do khác là năm học ở Nhật Bản thường bắt đầu từ tháng 4 và kéo dài đến tháng 3 năm tiếp theo. Vì vậy, để quá trình chuyển tiếp giữa học tập và làm việc diễn ra thuận lợi, sinh viên tốt nghiệp vào tháng 3 sẽ bắt đầu đi làm từ tháng 4 ngay sau đó, như vậy thời gian trống sẽ được rút ngắn nhất có thể.
Ở Nhật Bản, nhân viên mới ra trường được tuyển dụng dựa trên tiềm năng phát triển trong tương lai của họ chứ không phụ thuộc vào kinh nghiệm làm việc. Sinh viên mới ra trường được kỳ vọng có kiến thức cơ bản, không yêu cầu phải biết kiến thức thực tiễn chuyên sâu bởi hầu hết các công ty đều có chương trình đào tạo nhân viên mới theo đúng quy trình.
Vậy “năng lực” được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
Theo "Khảo sát Tuyển dụng Sinh viên Mới Tốt nghiệp 2018" của Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản, có trong Hướng dẫn tìm việc của Sinh viên Quốc tế JASSO 2024, 5 điểm được ưu tiên tìm kiếm ở một ứng viên tiềm năng là kỹ năng giao tiếp, khả năng thích ứng, tinh thần sẵn sàng thử thách, tinh thần làm việc nhóm và tính thành thật.
Nếu là du học sinh, bạn chắc chắn sẽ quan tâm liệu các công ty Nhật sẽ đánh giá năng lực của bạn khác gì so với sinh viên Nhật.
Theo Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp của Nhật Bản, "Khảo sát về Sự nghiệp và Giữ chân Sinh viên Quốc tế 2015" có sẵn trong Hướng dẫn Tuyển dụng công việc cho Sinh viên Quốc tế 2024 của JASSO, có 3 lý do chính khiến các công ty Nhật Bản tuyển dụng du học sinh là để đảm bảo nguồn nhân lực tài năng mà không phân biệt quốc tịch, nâng cao tính đa dạng trong môi trường làm việc và để mở rộng kinh doanh ra nước ngoài bằng cách tuyển dụng những nhân sự có thể đóng vai trò cầu nối.
Nhiều công ty cũng sẽ chú trọng vào kỹ năng tiếng Nhật của sinh viên quốc tế, đây là yếu tố quan trọng nhất mà các công ty Nhật quan tâm. Theo khảo sát, hơn 90% các công ty mong đợi du học sinh đạt trình độ N1 trong kỳ thi năng lực tiếng Nhật JLPT mà không cần có bất kỳ kỹ năng tiếng Anh nào. Tuy vậy, vẫn có một số ít công ty chấp nhận sinh viên quốc tế có N2 JLPT nếu trình độ tiếng Anh tốt.
Lưu ý: Mặc dù được xem là kết quả khảo sát gần đây nhất, nhưng khảo sát này đã được thực hiện cách đây 8 năm. Vì vậy, thông tin có thể không còn phản ánh chính xác thực tế trong hoạt động tìm việc làm ở Nhật ở thời điểm hiện tại.
Hoạt động tìm việc làm ở Nhật đối với sinh viên mới tốt nghiệp có thể khá phức tạp và khó khăn. Nhưng đừng lo, WeXpats sẽ giải thích từng bước trong quá trình shuushoku katsudou - tìm kiếm việc làm và giúp bạn tìm được công việc mơ ước của mình tại Nhật.
Đây là cái mà mình cảm thấy ân hận nhất vì sao mình không chuẩn bị từ sớm hơn.
Ngoài vòng hồ sơ thì bạn sẽ phải trải qua vòng thi năng lực và test tính cách. Phần thi năng lực sẽ thường là các dạng đề kiểu SPI,CAB,玉手箱…Tùy từng công ty mà sẽ có dạng để khác nhau, nên nếu bạn nhắm đươc công ty mình muốn vào là công ty nào rồi thì nên search xem dạng đề của công ty đó là như thế nào. Không phải công ty nào cũng bắt thi nhưng mình thấy nhưng những công ty lớn gần như 100% phải thi rồi. Ngoài ra còn có thi viết nữa nha( cái này cũng tùy công ty).
Lời khuyên của mình đưa ra là, nếu có thể thì từ năm 1 năm 2 bạn nên mua các sách về học càng sớm càng tốt. Bài test năng lực yêu cầu người thi giải bài trong thời gian ngắn nên bạn phải luyện thật nhiều để tăng tốc độ giải.
Đến tháng 2/2020 mình mới bắt tay vào học nên thực sự mình đã bị khủng hoảng thời gian đầu. Vì phải làm quá nhiều việc một lúc nên mình gần như không có thời gian tập trung hoàn toàn vào 1 cái nào hết.Hãy luyện thi từ sớm để dành thời gian tìm hiểu công ty, viết entry và luyện phỏng vấn.
Còn về bằng cấp thì mình thấy người Nhật khá thích bằng cấp nên nếu có thể bạn hãy chuẩn bị một số bằng như JLPT, BJT, Toeic, Boki, Mos…vv..Tất nhiên bằng cấp không thể đánh giá năng lực của bạn, nó cũng không giúp bạn chắc suất đỗ 1 công ty nào đó nhưng có còn hơn không.
Hãy để ý lịch 説明会 , lịch インターン, lịch nộp Entry của các công ty để sắp xếp lịch cho chuẩn nha.Bởi vì bỏ lỡ bất kể cái gì cũng chính là bỏ lỡ các cơ hội cho chính bản thân mình đó.
Làm sao để nâng kĩ năng viết Entry? Hãy tham gia các lớp học do nhiều bên giới thiệu việc làm tổ chức hoặc nhờ bên 就活支援 của trường mình đang theo học để họ sửa Entry và góp ý cho mình. Tuy nhiên, trước đó bạn cũng phải tìm hiểu các thông tin trên mạng, sẽ có trăm ngàn bài hướng dẫn viết một Entry chất lượng. Sau khi đã nháp sơ nội dung Entry rồi thì nhờ các bên xem giúp.
Như mình thì mình có tham gia một vài lớp của bên Global Leader(trang web thứ 4), ở đây họ hỗ trợ rất nhiệt tình.Thường thì mỗi công ty sẽ có những câu hỏi khác nhau nhưng 4 câu chung nhất mà hầu như các công ty sẽ hỏi và chúng ta nên chuẩn bị từ đầu là : 自己PR, ガクチカ ,挫折経験,チームワークの経験
Kinh nghiệm viết của mình là: không cần dùng nhiều từ bóng bảy, không viết như kiểu viết văn, viết phải có một story và mình kể vể story đấy thật ngắn gọn xúc tích. Đừng có viết như viết tập làm văn là được :))
Đây là vòng quan trọng nhất trong quá trình đi Shyu.
Vòng này sẽ thường có 2 hoặc 3 thậm chị là 4 lượt phỏng vấn tùy vào từng công ty. Vòng cuối sẽ là 役員 hoặc các sếp lớn trong công ty phỏng vấn mình.
❖ Vậy làm thế nào để luyện phỏng vấn tốt?
Ngay cả các bạn Nhật nói tiếng mẹ đẻ nhưng vẫn phải luyện phỏng vấn rất là nhiều, vậy thì đối với du học sinh bọn mình thì càng phải luyện nhiều hơn nữa.
Mình vẫn nhớ buổi đầu tiên mình tham gia lớp luyện phỏng vấn của bên Global, mình chẳng chuẩn bị gì hết, kết quả là mình không nói được gì ra hồn, nói thì lắp bắp nội dụng thì không logic. Ngay cả vài bạn học Waseda hay có bạn học Todai hôm đó, dù đã chuẩn bị ít nhiều rồi nhưng vẫn run, nói vẫn chưa được mượt mà tự tin—> Luyện phỏng vấn cực kì quan trọng. Mỗi ngày hãy bỏ khoảng 1-2h để luyện phỏng vấn.
Tham gia các lớp luyện phỏng vấn với trường, với bên giới thiệu việc làm sẽ giúp bạn tiến bộ hơn. Và theo mình, vì họ không quen biết gì nên sẽ có những đánh giá khách quan nhất.
Như chiều hôm thứ 2 mình phỏng vấn vòng cuối thì sáng hôm đó mình có đặt lịch để luyện phỏng vấn với trường, mình yêu cầu được phỏng vấn 深掘りhết sức có thể và đúng như mình nghĩ có một vài chỗ bị hỏi mà mình không ngờ đến. Sau đó mình đã ngay lập tức chuẩn bị thêm câu trả lời cho một số câu đó và đến chiều thì đã trúng 1 trong số đó.
Vì thế, không chỉ luyện phỏng vấn ở nhà 1 mình mà còn cần luyện với nhiều người khác nữa nha.
Luyện nhiều cũng giúp bạn bớt run hơn khi phỏng vấn thật.
Dưới đây là list các câu hỏi dễ bị hỏi khi phỏng vấn. Chuẩn bị tốt các câu này thì bạn đã nắm 50% thành công phỏng vấn rồi ( còn lại là tùy thuộc vào chất lượng câu trả lời và thần thái của bạn ^^)
https://shukatsu-mirai.com/archives/8085
Nếu bạn không tìm hiểu kĩ về công ty thì bạn sẽ không có những câu trả lời chất lượng cho phía nhà tuyển dụng thấy rằng: bạn thực sự muốn vào công ty họ, bạn đã tìm hiểu rất kỹ về công ty họ, bạn có mục tiêu rõ ràng khi vào công ty. Ngoài đọc không thiếu 1 chữ các thông tin trên HP, thì nên search các news về công ty và ngành đó.
Ngoài ra bạn cần phải kenkyuu thêm các công ty đối thủ trong ngành và level ngang ngang nhau để so sánh điểm mạnh của mỗi công ty. Chắc chắn khi phỏng vấn người ta sẽ hỏi tại sao các công ty khác cũng abcxyz như công ty tôi mà bạn lại chọn cty tôi vvv.
Công ty mà mình đỗ, mình tâm đắc nhất với câu trả lời về lý do mình chọn công ty và công việc mà mình muốn làm cũng như là các dự định trong tương lai của mình. Phần này mình thấy đọc 社員インタビュー記事 cũng khá có ích.
Cái này cũng khá là quan trọng nhé! Trả lời tự tin, rõ ràng, haki haki, luôn nở nụ cười.
Chất lượng câu trả lời của bạn tốt nhưng bạn không lấy được thiện cảm với bên tuyển dụng thì cũng rất khó. Ngoài ra quá cứng nhắc, máy móc cũng sẽ khiến đối phương có cảm giác không thoải mái khi pvan.